2023/2024
Wykład: Czwartek: 12.00-14.15 , on-line (MS Teams) od 29 II do 9 V
1. Podstawowe pojęcia i definicje z zakresu biotransformacji i metabolizmu leków. Biochemiczne podstawy procesu biotransformacji S.L. Znaczenie biotransformacji/metabolizmu z punktu widzenia farmakoterapii. Typy reakcji chemicznych I fazy i ich komórkowa i pozakomórkowa lokalizacja. Enzymy uczestniczące w I fazie biotransformacji substancji leczniczych (S.L.).
2. Charakterystyka białek CYP. Nomenklatura i klasyfikacja superrodziny CYP. Lokalizacja CYP w tkankach człowieka. Budowa i charakterystyka substratowa CYP. Przykłady najważniejszych typów reakcji katalizowanych przez CYP.
3. Cykl katalityczny CYP. Reduktazy w cyklu CYP. Cykl katalityczny reduktazy NADPH-cytochrom P450 (CPR). Rola CPR w przemianach S.L. Charakterystyka wybranych CYP. Mechanizmy regulacji ekspresji i aktywności CYP. Aspekt kliniczny zmian aktywności CYP.
4. Istotne klinicznie polimorfizmy genów CYP biorących udział w biotransformacji/metabolizmie leków. Potencjalne przyczyny indywidualnych różnic w skuteczności i bezpieczeństwie farmakoterapii. CYP jako biomarkery i potencjalne cele oddziaływania w chemoprewencji i terapii nowotworów. Zastosowania CYP w biotechnologii, projektowaniu i badaniach leków.
5. Mikrosomalne przemiany S.L. niezwiązane z CYP. Charakterystyka monooksygenaz flawinowych (FMO). Budowa i charakterystyka substratowa FMO. Przykłady najważniejszych typów reakcji katalizowanych przez FMO. Cykl katalityczny FMO. Reakcje I fazy niezwiązane z utlenianiem S.L. Procesy redukcji, hydrolizy, dehalogenacji.
6. Pozamikrosomalne przemiany oksydacyjne S.L. Budowa, aktywność i charakterystyka substratowa m.in. dehydrogenazy alkoholowej, dehydrogenazy aldehydowej, oksydazy ksantynowej, oksydazy aldehydowej, oksydazy monoaminowej w aspekcie biotransformacji S.L.
7. II faza przemian biochemicznych S.L. Mechanizmy regulacji procesów II fazy biotransformacji. Glukuronidacja. Budowa i charakterystyka substratowa UDP-glukuronylotransferaz (UGT). Udział poszczególnych izoform UGT w biotransformacji leków. Interakcje z udziałem UGT, a skuteczność i bezpieczeństwo farmakoterapii. Glukuronidy, jako proleki. Reaktywne (toksyczne) produkty glukuronidacji S.L. lub jej metabolitów.
8. II faza przemian biochemicznych S.L. Sprzęganie z kwasem siarkowym. Budowa i charakterystyka substratowa sulfotransferaz (SULT). Udział poszczególnych izoform SULT w biotransformacji leków. Acetylacja - budowa i charakterystyka substratowa acetylotransferaz. Zmienność fenotypowa N- acetylotransferaz a bezpieczeństwo farmakoterapii. Metylacja.
9. Udział mikrobioty jelitowej w przemianach S.L. Enzymy mikroorganizmów jelitowych biorące udział w przemianach S.L. lub jej metabolitów
10. Czynniki endogenne i egzogenne a aktywność enzymów I, II i III fazy biotransformacji. Wpływ wieku, płci, stylu życia, środowiska na przemiany S.L. w organizmie ludzkim.
Seminaria:
1. Charakterystyka przedmiotu oraz cele jego nauczania. Przedstawienie i omówienie harmonogramów: wykładów, zajęć seminaryjnych i laboratoryjnych, wymagań stawianych studentom, procedur zaliczania zajęć seminaryjnych i laboratoryjnych oraz warunków zaliczenia na ocenę przedmiotu.
1 III prowadzący: dr hab. A. Zajdel
2. Metody badania przebiegu procesu biotransformacji i metabolizmu leków na poziomie molekularnym, komórkowym, narządowym oraz populacyjnym.
8 III prowadzący: dr D. Wolny
3. Biochemiczne parametry hepatodiagnostyczne istotne z punktu widzenia procesu biotransformacji i metabolizmu leków.
15 III prowadzący: dr A. Kaps
4. Przemiany biochemiczne determinujące działanie proleków.
22 III prowadzący: dr P. Paduszyński
5. Rola glutationu w przemianach komórkowych i pozakomórkowych. Reakcje sprzęgania ksenobiotyków z glutationem i aminokwasami.
5 IV prowadzący: dr D. Wolny
6. Biotransformacja wybranych niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
12 IV prowadzący: dr D. Wolny
7. Biotransformacja wybranych leków przeciwdepresyjnych.
12 IV *w godzinach zajęć seminaryjnych z Farmacji Klinicznej
prowadzący: dr A. Kaps
8. Biotransformacja wybranych leków stosowanych w terapii cukrzycy oraz dyslipidemii.
19 V prowadzący: dr A. Kaps
9. Biotransformacja wybranych leków stosowanych w kardiologii.
19 IV *w godzinach zajęć seminaryjnych z Farmacji Klinicznej
prowadzący: dr P. Paduszyński
10. Rola polimorfizmów genetycznych w metabolizmie leków przeciwnowotworowych.
26 IV prowadzący: dr A. Kaps
11. Biotransformacja wybranych środków narkotycznych stosowanych w terapii.
10 V prowadzący: dr D. Wolny
12. Białka III fazy biotransformacji leków. Oporność wielolekowa i strategie przeciwdziałania.
17 V prowadzący: dr D. Wolny
13. Biotransformacja wybranych leków stosowanych w terapii nadciśnienia.
24 V prowadzący: dr P. Paduszyński
14. Rola, właściwości i przemiany biochemiczne wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.
7 VI prowadzący: dr A. Kaps
15. Sprawdzenie umiejętności przewidywania przemian S.L. z uwzględnieniem wpływu cech fenotypowych człowieka oraz czynników fizjologicznych, patologicznych i środowiskowych w kontekście optymalizacji i bezpieczeństwa farmakoterapii.
14 VI prowadzący: dr hab. A. Zajdel
Seminaria – Piątek (s. 00.12)
8.45 – 10.15 41AB + 44A
10.30 - 12.00 42AB
12.00 - 13.30 43AB
* seminarium nr. 7 i 9 Piątek (s.0.36)
8.45 – 10.15 42AB
10.30 - 12.00 41AB + 44A
13.45 - 15.15 43AB
Ćwiczenia:
1. Oznaczanie aktywności transferazy glutationowej (GST) w homogenacie wątroby.
prowadzący: dr A. Kaps
5, 6 III - grupy A; 12, 13 III - grupy B
2. Oznaczanie glutationu jako markera mikrosomalnej przemiany paracetamolu.
prowadzący: dr D. Wolny
19, 20 III - grupy A; 26, 27 III - grupy B
3. Badanie aktywności frakcji mikrosomalnej - oznaczanie produktów N-demetylacji aminopiryny.
prowadzący: dr A. Kaps
9, 10 IV - grupy A; 16, 17 IV - grupy B
4. Badanie wpływu inhibitorów P450 na proces O-demetylacji.
prowadzący: dr A. Kaps
23, 24 IV - grupy A; 7, 8 V - grupy B
5. Określenie aktywności NADPH zależnej reduktazy cytochromu P450 (CPR) metodą spektrofotometryczną przy wykorzystaniu 3-(4,5-dimetylo-2-tiazolilo)-2,5-difenylotetrazolu bromku (MTT).
prowadzący: dr P. Paduszyński
14, 15 V - grupy A; 21, 22 V - grupy B
6. Oznaczanie metabolitów paracetamolu w homogenacie wątroby.
prowadzący: dr D. Wolny
28, 29 V - grupy A; 4, 5 VI - grupy B
Ćwiczenia: ul. Jedności 8 sala laboratoryjna 1.19
Wtorek: 8.00- 11.45 – Gr. 44A
12.00- 15.45 – Gr. 43A / 43B
Środa: 10.15- 14.00 - Gr. 41A / 41B
14.00- 17.45 – Gr. 42A / 42B
Katedra i Zakład Biofarmacji
ul. Jedności 8
41-200 Sosnowiec
tel. 32 364 12 49